Per toeval kwam Marieke ruim 20 jaar geleden in de gehandicaptenzorg terecht. Direct stal het haar hart. Drie jaar geleden maakte ze de overstap naar DigiContact. Marieke is een mensenmens en zorgt graag voor anderen. Ze vertelt over haar werk, motivatie en wat ze in haar vrije tijd doet.

‘Ik ben getrouwd, heb twee puberkinderen en een hond. Na de havo startte ik met de opleiding tot hbo-verpleegkundige. In het tweede jaar kwam mijn toenmalige vriend om bij een motorongeluk, waarna ik besloot te stoppen met de studie. De moeder van een vriendin werkte destijds bij Philadelphia in Vierhouten. Daar zochten ze begeleiders. Ze vroeg of dat niet wat voor me was. Ik kende de gehandicaptenzorg niet, maar het leek me leuk. Ik kwam erachter dat het wel een andere tak van sport was, maar ik vond het super. Zo ben ik blijven hangen.’

‘Aanvankelijk had ik geen studie afgerond. Dat kon vroeger nog. Later ging ik de opleiding Verzorgende IG doen in de avonduren en daarop volgde de opleiding Verpleegkundige. Later ben ik nog een aantal jaar coördinerend begeleider geweest en heb ik geholpen bij het opzetten van een verpleegkundig team dat de triage op locatie ging doen. Toen ik inmiddels zo’n 17 jaar op locaties werkte, was ik begeleider van een groepje van drie cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag. Ik heb de nodige klappen gekregen, breuken gehad en gehoorbeschadiging opgelopen, maar toch gingen deze mensen in mijn hart zitten. Zij waren niet de reden dat ik uiteindelijk weg wilde.’

Er bleef steeds minder tijd en ruimte over voor de cliënten op de groep en daar had ik moeite mee.

‘In de loop der jaren is er veel veranderd in de directe zorg. Veel ten goede, maar waar ik tegen aanliep, waren de administratieve druk, de regels en de gesprekken met verwanten die allemaal willen dat hun kind op de eerste plek staat. Er bleef steeds minder tijd en ruimte over voor de cliënten op de groep en daar had ik moeite mee. Tijdens de coronapandemie werd bij DigiContact het verpleegkundig team in leven geroepen. Daar zag ik een vacature van voorbijkomen. Ik had op oudejaarsdag mijn sollicitatiegesprek en een maand later stapte ik over.’

‘Het verpleegkundig team bestaat uit vijf verpleegkundigen en is, net als de digitale begeleiders, 24/7 bereikbaar. We hebben een vroege, late en bereikbaarheidsdienst ’s nachts. Je krijgt verschillende mensen aan de telefoon, meestal zijn het begeleiders. Ze kunnen bellen met vragen over epilepsie, diabetes, medicatie, corona en allerlei andere medische zaken waarvoor ze eerder de huisarts of huisartsenpost zouden bellen. We geven ze advies of sturen ze in de juiste richting. Daardoor belasten ze de huisartsenpost en de huisartsen niet meteen en nemen we de druk van de zorg wat weg.’

Soms kloppen allerlei medische gegevens, maar heeft een begeleider toch een ‘niet pluis gevoel’.

‘Daarnaast kennen ze bij de huisartsenpost onze doelgroep minder goed. Soms kloppen allerlei medische gegevens, maar heeft een begeleider toch een bepaald ‘niet pluis gevoel’. Dat onderbuikgevoel is heel belangrijk. We kunnen in de ECD’s, waardoor we de medewerkers vaak zelf kunnen helpen. Of we bellen de huisarts voor overleg op medisch niveau.’

‘Andere professionals kunnen ons ook bellen met vragen. Zo bellen verpleegkundigen ons als ze ergens niet uitkomen of vervangen wij het verpleegkundig team bij ziekte. Daarmee zijn we een goede aanvulling op dit team. Managers bellen ons wel eens om te sparren over situaties en met collega’s van DigiContact hebben we ook veel contact. Als ze bijvoorbeeld een cliënt aan de telefoon hebben die zich zorgen maakt over iets medisch, dan kunnen wij het gesprek overnemen. We hebben ook regelmatig direct contact met cliënten. Ze bellen ons met vragen over medicatie en we doen de dubbele medicatiecontrole, bijvoorbeeld voor cliënten met diabetes die begeleid wonen. We kijken dan mee bij het insuline spuiten.’

‘Als ik nu klaar ben met werken, ben ik ook echt klaar. Dat is het grootste verschil dat ik merkte toen ik startte bij DigiContact. Ik hoef buiten werktijd niet meer op mijn telefoon of mail te letten. Ik heb een werktelefoon, waardoor dit gescheiden is van mijn privételefoon. Ook hoef ik niet meer regelmatig terug voor een gesprek. We hebben een keer in de maand een teamoverleg en that’s it.’

Dit heb ik zelf wel eens gemist op de groep.

‘Het fijne aan DigiContact is dat het zo makkelijk te bereiken is. Er is altijd iemand die met je mee kan denken. Ik kan ze gelijk geruststellen en met ze meedenken. Dit heb ik zelf wel eens gemist op de groep. Het is fijn als iemand dankzij mijn hulp weer verder kan en soms is dat heel eenvoudig. Ik denk bijvoorbeeld even mee met een begeleider die de huisarts moet bellen, maar niet weet wat hij of zij moet zeggen. Andere keren zijn het situaties waarin de ambulance gebeld moet worden. De volgende dag bel ik meestal terug om te horen hoe het is gegaan. Ze bedanken ons dan vaak. Het is gewoon een telefoongesprek waarin ik niets doe en zie, maar het draagt zo bij. Die dankbaarheid is heel fijn.’

‘Elke keer als de telefoon gaat, krijg ik een soort kriebel in mijn buik. Wat ga ik nu krijgen? Dat vind ik leuk. Het gaat van een vergeten vitamine D pil naar pijn op de borst. Je moet dan snel schakelen. Ook kan een beller hoog in zijn stress of emoties zitten. Ik probeer hem dan tot rust te brengen, want daardoor sla je soms stappen over. Andersom moet ik mijn rust ook bewaren. Zo belde laatst een begeleider heel rustig in over dat ze een cliënt niet wakker kreeg. Hij reageerde ook niet op een pijnprikkel. Ik probeerde rustig na te denken en vroeg wat voor pijnprikkel ze had toegediend. Ze had voorzichtig geknepen, dus ik stelde voor dat ze met een pen op zijn nagel duwde. Daar reageerde hij wel op. Wat een opluchting. Nu kon ik bekijken wat er aan de hand was. Soms kap ik wel het gesprek af, omdat 112 gebeld moet worden. Gelukkig moet ik vaker de-escaleren dan andersom.’ 

‘Een ander voorbeeld is een gesprek met een begeleider op een groep waar een cliënt kort daarvoor was overleden. Ze was verdrietig, boos en vol met vragen. Ze moest even ventileren, maar omdat het vrijdagvond was, was haar manager niet bereikbaar. Het is heel erg om een cliënt te verliezen, want je bouwt een band met hem of haar op. Ik heb haar laten praten en gaf haar de tijd. Ze had een luisterend oor nodig en vervolgens tools en houvast waarmee ze verder kon.’

Naast dat ik het werk zelf heel leuk vind, word ik gewoon heel blij van mijn collega’s bij DigiContact.

‘Naast dat ik het werk zelf heel leuk vind, word ik ook heel blij van mijn collega’s bij DigiContact. We werken afwisselend thuis en op kantoor. Dat is fijn. Op kantoor is het dan altijd heel gezellig.’

‘Regelmatig draai ik een bereikbaarheidsdienst ’s nachts. Ik slaap dan wel, maar kan wakker gebeld worden. Ik heb wel eens dat ik, nadat ik een advies heb gegeven en weer in bed lig, me afvraag of ik het goede advies heb gegeven. De verantwoordelijkheid is daarin best hoog. Dan ga ik het nog wel een keer of twee na. Kom ik op hetzelfde uit, dan kan ik het loslaten. Mocht ik twijfelen, dan zou ik terugbellen, maar dat is nog niet gebeurd. Verder neem ik mijn werk niet mee naar huis. Klaar is klaar.’

‘Het helpt ook dat ik bij een vroege dienst een uur overlap heb met een collega. We zien en spreken elkaar dan, waarna ik het kan loslaten. En is er wel wat, dan kan ik altijd overleggen met collega’s van DigiContact. Werk ik op kantoor, dan moet ik een half uur naar huis rijden. Dat is voor mij al een soort cooling down. Na een dag thuiswerken, werkt het al om op de bank te ploffen en even tv te kijken.’

Ik ondersteun medisch repatriëren, wat betekent dat we mensen die in het buitenland in het ziekenhuis zijn beland, naar Nederland halen.

‘Naast het werk bij DigiContact ga ik, als ik tijd heb, als verpleegkundige mee op de ambulance. Ik ondersteun medisch repatriëren, wat betekent dat we mensen die in het buitenland in het ziekenhuis zijn beland, naar Nederland halen. In deze tijd van het jaar zijn dat vooral ski-ongelukken. Vaak gaan we met een ambulancewagen, maar we kunnen ze ook met het vliegtuig van ver ophalen. Naast het telefonisch contact bij DigiContact, maak ik dus ook nog echt, persoonlijk contact met mensen. Dat maakt het voor mij extra leuk.’

‘Verder doe ik al vanaf mijn 5^e aan klassiek ballet en jazzballet. Ook mijn dochter danst fanatiek, 5 dagen in de week in het wedstrijdteam. Ze danst binnenkort op het Nederlands Kampioenschap en het Europees Kampioenschap in Duitsland. Daar ben ik ook druk mee. Mijn zoon is 14 jaar en heeft net zijn eerste bijbaantje. Dat is natuurlijk nieuw en spannend. Ik werk om het weekend, waardoor het weekend dat ik vrij ben een soort van heilig is. We proberen dan in ieder geval een dag samen wat te doen. Pubers vinden dat op den duur wat minder leuk, maar het is al fijn om met z’n allen thuis te zijn. Dat staat voor ons ook voor een dag samen doorbrengen.’

Ik moet echt mensen om me heen hebben en ik vind het fijn om voor hen te zorgen.

‘Ik houd ervan om lekker te lopen met de hond. Ik mag graag Netflixen, maar ben het liefst bezig. Als mensenmens moet ik ook echt mensen om me heen hebben en vind ik het fijn om voor hen te zorgen. Mijn moeder deed dat ook altijd. Een voorbeeld is dat ze vroeger regelmatig vroeg wat ik wilde drinken. Als ik dan nee zei, herhaalde ze dat meerdere keren: “Wil je echt niets drinken?” en vervolgens “Neem anders even wat te drinken.” Dat vond ik vroeger heel irritant, maar ik merk dat ik dat nu ook doe bij mijn kinderen. We gingen vroeger ook wel eens met vrienden weg, met vier stellen en allemaal jonge kinderen. Dan stond ik ’s morgens in de keuken brood te smeren voor alle kinderen die al aan de tafel zaten. Dat vind ik leuk. Ik kan daar gewoon van genieten.’

Onlangs introduceerde DigiContact een nieuwe teampagina op haar website. Hier vind je onder meer foto’s van de begeleiders, verhalen en vacatures. Om nader kennis te maken met het team, interviewen we elke maand een DigiContact medewerker. Deze keer is het de beurt aan Daisy.  

Hallo Daisy, stel je jezelf even voor? “Mijn naam is Daisy. Ik werk nu bijna twee jaar, sinds april 2019, bij DigiContact. Mijn ervaring zit vooral in de psychiatrie en verslavingszorg. Dat breng ik ook mee in de gesprekken die ik voer. Ik heb SPH gestudeerd en ben daarna mijn loopbaan begonnen bij een buitenschoolse opvang. Op een gegeven moment ben ik via invalwerk voor een uitzendbureau de psychiatrie binnengeloodst. Uiteindelijk ben ik gaan werken bij een psychiatrische kliniek.”

Terug de samenleving in, daar werkte je met elkaar naartoe.

Wat deed je daar? “Daar was ik groepsbegeleider. Ik had wisselende diensten op een gesloten afdeling voor mensen met psychoses of persoonlijkheidsproblematiek, die ook in aanraking waren gekomen met justitie. Ik ondersteunde hen bij het dagelijks leven, door bij de lunch aan tafel te zitten of bij het avondeten. Het was echt een groepsgebeuren, waar iedereen taken had in huis en ook werkte aan zijn/haar eigen doelen. Die waren vastgelegd in behandelplannen, waar wij ook bij DigiContact mee werken. 

Ik observeerde het gedrag en zorgde dat het ‘schoon bleef’. Dat wil zeggen dat er geen middelen binnenkomen. We deden blaas- en urinetesten om te checken of mensen niet gebruikten. Ging het goed dan konden de bewoners doorstromen naar groepen met minder controle. Uiteindelijk stroomden ze uit naar begeleid wonen met ambulante ondersteuning. Dat is dan de ideale situatie, weer terug de samenleving in. Daar werkte je met elkaar naartoe.” 

Je kunt gebruik niet altijd rigoureus verbannen.

Wat maakte dat je dacht: ‘DigiContact, dat lijkt me wel wat?’ “Waar ik tegenaan liep bij de gesloten inrichting is dat het heel goed is dat mensen gestabiliseerd worden, maar op een gegeven moment is het nodig om door te stromen. Dan moet de regie weer terug naar de cliënt. Daarbij blijf je soms zitten in een spanningsveld tussen wat kan iemand en wat mag iemand. Je was soms een beetje een politieagent. Dat vond ik niet leuk. Er zitten mensen achter met mogelijkheden, alleen laten de regels het niet toe om dat te verkennen. Uiteindelijk ben ik bij een instelling voor begeleid wonen gaan werken, waar je die doorstroom meemaakt. Ook daar heb je weer de nodige uitdagingen. 

Je kunt gebruik denk ik niet altijd rigoureus verbannen. Soms is het beter om mensen te leren ermee om te gaan. Dat wordt alleen niet overal getolereerd. Het zou fijn zijn als er een tussenfase zou zijn waarin gebruik wel gedoogd wordt. Een fase waarin het leven weer opgepakt kan worden zonder rebels gedrag, juist vanwege de grote hoeveelheid regels. Het kostte me op een gegeven moment te veel energie. Ik wil juist de regie zoveel mogelijk teruggeven. Niet: ‘Jij mag dit niet’, maar: ‘Oké, vertel, wat heb jij nodig? Waar zit je mee? Hoe kan ik jou op een lichte manier begeleiden, waarbij wij op een gegeven moment misschien veel minder nodig zijn?’ Dat iemand het gevoel krijgt: ‘Ik kan dit aan en ik kan verder’. Dat was ook wat mij aantrok bij DigiContact. Letterlijk op afstand mensen ondersteunen om zo zelfstandig mogelijk te leven.” 

Ieder gesprek vraagt weer om een andere benadering.

Je komt uit de GGZ. Voer je dan ook alleen maar gesprekken met cliënten uit die hoek? “We zijn allemaal allround en kunnen met iedere cliënt gesprekken voeren. Hoe het gesprek verloopt ligt vooral aan de cliënt. Wat heeft hij/zij op dat moment nodig. Als ik vragen heb over LVB-problematiek vraag ik dat aan mijn collega’s en zij kunnen ook aan mij vragen hoe iets gaat binnen de GGZ. Ik zit ook bij het team deskundigheidsbevordering om te kijken over welke onderwerpen we binnen DigiContact meer zouden willen leren. Niet zozeer dat de mensen in dit groepje degene zijn die alles weten, maar we proberen de informatie en kennis te verzamelen en mensen te vinden die ons er meer over kunnen vertellen.

We merken wel dat er meestal sprake is van aanvullende problematiek. Of beter gezegd: een combinatie van factoren. Hierbij gaat het vaak meer om het beïnvloeden van gedrag dan het feit of iemand wel of niet licht verstandelijk beperkt is. Er zijn bijvoorbeeld mensen die zelfstandig wonen en veel drinken. Omdat ze ambulante hulp krijgen en DigiContact kunnen bellen, kunnen we hen leren hier bewust mee om te gaan, zonder het te verbieden. Je hebt te maken met de intelligentie en het begrijpend en empathisch vermogen van mensen. Hoe werkt het in hun brein? Dat vraagt iedere keer weer om een andere benadering.

Er is bijvoorbeeld een autistische man met een verslaving die aangesloten is bij DigiContact. Het gaat bij hem niet om het stoppen, want dat lukt hem niet, maar wel om het reduceren van het gebruik. Zodat hij nog wel kan functioneren en naar de dagbesteding gaat. We vragen dan bijvoorbeeld: ‘Hoe zit het met je zucht of je trek? Lukt het je als er een nare gebeurtenis is?’ Zijn vader was onlangs overleden. Hoe gaat hij daarmee om? Hoe verwerkt hij dat? Kan hij daar ook iets anders voor vinden dan alleen maar te drinken? Dat soort dingen. Dat vind ik heel interessant.”

Het hondje dat ik uitlaat is best een angstig beestje. Ik heb een goede band met hem opgebouwd.

Wat doe je in je vrije tijd? “Ik heb een pas waarmee ik voor een vast bedrag per maand ongelimiteerd naar de bioscoop kan. Ik ben zelfs een keertje, toen ik een week vrij was, een uitdaging aangegaan om elke dag naar een film te gaan. Het is me bijna helemaal gelukt. Eén dag kon ik niet, dus toen ben ik op één dag twee keer op de dag naar de film geweest. Het zijn filmhuisfilms, waarin bijzondere of interessante onderwerpen voorbijkomen. Thema’s zoals feminisme vind ik bijvoorbeeld interessant. Ik zag een documentaire over Gloria Steinem, een journaliste en activiste uit de jaren ’50, die streed voor feminisme en tegen vrouwenonderdrukking. 

En ik hou van honden. Omdat ik in een huis woon waar huisdieren niet toegestaan zijn, ben ik een vrijwillige hondenuitlater. Via een website ben ik in contact gekomen met een dame die soms overdag geen tijd heeft om haar hondje uit te laten. Ik kan door mijn onregelmatige werktijden makkelijk een keer voor mijn late dienst of op een vrije dag haar hond uitlaten. Dat is hartstikke leuk, want ik bouw een goede band met de hond op. En ik weet wat ik kan verwachten als ik zelf ooit een hond neem. Daar word ik heel blij van.”

Wat voor hond is het? “Het is een beetje een mix tussen een Jack Russell en nog iets. Het baasje heeft de hond als pup uit het asiel gehaald. Hij is volgens mij wat getraumatiseerd, want het is best een angstig beestje. Toen zij hem kreeg was zij al de vierde eigenaar, dus ik weet niet wat er is gebeurd in de tijd dat ie heel jong was. Maar dat merk je gewoon, dat hij heel angstig is. Dat we heel goed klikken, voelt daarom heel goed voor mij. Het is een heel lief, gevoelig hondje. De eerste paar keer moest hij wel een beetje grommen: ‘Wie ben jij?’ Nu als ik kom zit hij helemaal te springen: ‘Je bent er weer’.”

Ik schroom moeilijke onderwerpen niet.

Even terug naar je werk. Wat vind je het mooiste onderdeel daarvan? “Je gaat met iemand een gesprek aan, en iedere keer is het opnieuw de vraag waar het over zal gaan. Ik hou van het luisteren naar iemand. Wat is er nu werkelijk aan de hand en wat zegt iemand nu echt? Wat voor hulp heeft iemand nodig? Kleine vragen stellen waardoor iemand denkt: ‘Dat kan ik misschien ook gaan doen’, of: ‘Misschien kan ik zelf hulp inzetten om iets te bespreken of iets te gaan doen.’, of: ‘Zo heb ik het niet bekeken.’. Dat je iemand op weg kan helpen. 

Ik schroom moeilijke onderwerpen niet, zoals over seksualiteit, liefde of zelfmoord. Dan vraag ik bijvoorbeeld: ‘Gaat het erom dat je echt dood wilt, of gaat het erom dat je van deze situatie weg wilt?’ Dat vind ik mooie gesprekken. Maar er komt zoveel meer voorbij. Ik herinner me een voorbeeld van een nachtelijk gesprek met een begeleider van wie een cliënt die nacht in een hospice overleden was. Die begeleider moest het even kwijt omdat ze het op dat moment met niemand anders kon delen. 

Soms is er paniek. Dat kan zowel bij een begeleider zijn als bij een cliënt. Dan is het fijn voor hen om even een klankbord te hebben. ‘Heb ik overal aan gedacht?’ ‘Heb ik er wel alles aan gedaan?’ Dat iemand na zo’n gesprek met een gerust hart naar huis kan of kan gaan slapen, dat zijn de mooie dingen. Ik ben een soort van praatpaal. Of nee, een luisterpaal eigenlijk. Ik vraag dingen waardoor iemand denkt: ‘Dit heb ik goed gedaan of hier kan ik mee verder, of ja, dat hebben we allemaal, het is niet zo gek.’ Wij zijn niet zo verschillend. Ik ben wel hulpverlener, ik heb gestudeerd, maar dat wil niet zeggen dat ik beter ben of meer weet.”

Wat het brein doet om je te beschermen, dat vind ik zo fascinerend.

Die gelijkwaardigheid in het gesprek, dat vind je belangrijk? “Ja. Dat doet me denken aan een nieuwe cliënt. Dat is iemand die een traumatisch verleden heeft. Misbruik, gebruik, heel veel mensen die zijn overleden. Het lijkt alsof zij het intelligentieniveau van een vierjarige heeft, omdat zij door die trauma’s terug is gegaan naar een punt waar ze zich veilig voelde. Ze wil zich afschermen van al die pijnlijke dingen. Wanneer je weet wat de achtergrond is, denk je niet: ‘Wat is dit voor een kinderachtig iemand?’, maar je snapt waarom zij zo is geworden. De boodschap die je uitzendt is: ‘Ik luister naar je en ik ben er voor je.’ Het is wel heel bijzonder. Wat het brein allemaal kan doen om zichzelf te beschermen en toch nog te functioneren. Dat vind ik zo fascinerend.”